Toespraak van de Ambassadeur van Republiek Polen in het Koninkrijk der Nederlanden Dr. Marcin Czepelak
ter gelegenheid van de 76-jarige herdenking van de deelname van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan Operatie Market Garden

Driel, 19 september 2020

 Mij is verteld dat alle kinderen in Driel ooit het Poolse volkslied konden zingen. Ik ben benieuwd hoe dit er vandaag de dag uitziet. Misschien wilt u proberen het refrein zelf te leren:

Marcheer, marcheer, Dąbrowski!
Van de Italiaanse grond naar de Poolse.
Onder uw leiding
verenigen we ons met het Volk!

Wie was Dąbrowski en wat deed hij in Italië?

Jan Henryk Dąbrowski werd geboren in 1755. Hij was officier – eerst in het Saksische leger, daarna in het Poolse leger. In 1794 verdedigde hij Warschau tegen de Russische troepen. Na vele avonturen belandde hij in Milaan, waar hij, aan de zijde van Napoleon Bonaparte, een nieuwe Poolse formatie oprichtte: de Legioenen. Zijn soldaten droegen op hun epauletten het opschrift “Alle vrije mensen zijn broeders”.

En ze wilden – zoals ze zongen – eerst Italië bevrijden en daarna Polen. Waarom Italië? Omdat toen alleen dit mogelijk was, maar het was enkel bedoeld als een stap op weg naar een vrij Polen.

U kent een andere Poolse Generaal.

Stanisław Franciszek Sosabowski werd geboren in 1892. Hij was officier – eerst in het Oostenrijkse leger, daarna in het Poolse leger. In 1939 verdedigde hij Warschau tegen de Duitse troepen. Na vele avonturen belandde hij in Schotland, waar hij aan de zijde van de geallieerden de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutisten brigade oprichtte. Zijn soldaten dienden Polen “via de kortste weg” te bereiken en zo kwamen ze in het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Waarom in Nederland? Omdat toen alleen dit mogelijk was, maar het was enkel bedoeld als een stap op weg naar een vrij Polen.

Noch Dąbrowski noch Sosabowski hebben ooit het vrije Polen meegemaakt. Ze waren allebei briljante commandanten. Beiden genoten de toewijding van hun soldaten. Beiden herpakten zich na tegenslagen. Ze werden door Bellona uitgekozen, niet door de politiek. Politiek geeft voorkeur aan andere generaals en daarom hebben ze allebei veel teleurstellingen moeten doorstaan.

Beroemde commandanten laten lijsten na van hun veldslagen. Dat zijn statistieken van hun moed. Slechts enkelen van hen beschikken echter over een dermate sterk karakter en charismatische persoonlijkheid dat ze in staat zijn om niet alleen hun soldaten te vormen, maar ook om degenen te inspireren die hen niet persoonlijk kennen, zelfs vele jaren later. Want wat voor kracht heb je nodig om te overleven na wat generaal Sosabowski doormaakte – als jongen, als man, als soldaat, als vader, als generaal en als Pool? Je moet echt standvastig van geest zijn.

Deze geest klinkt door in ons volkslied – mits het maar in het juiste tempo wordt gespeeld: allegro. Het dient snel en energiek gespeeld worden(forte). We zullen het straks horen.

Dit volkslied is een lied van de legioenen van generaal Dąbrowski dat voor het eerst in 1797 in Italië werd gezongen. Meer dan 120 jaar later, toen Polen in 1918 weer onafhankelijk werd, werd dit lied – de “Mazurka van Dąbrowski” genoemd – Pools volkslied. Laat deze melodie vandaag ons allen verenigen: die hier zijn en degenen die vandaag generaal Sosabowski en zijn Brigade van afstand herdenken.