Openings toespraak door H. E. Margareta Kassangana Ambassadeur van de Republiek Polen in Nederland tijdens de bijeenkomst van de herbenoeming van de grafsteen
van Lance Sergant Edward Morchonowicz
15 september 2023, Airborne Begraafplaats, Oosterbeek

Geachte vertegenwoordigers van de strijdkrachten en vertegenwoordigers van het corps diplomatique, allen die de herinnering levend houden aan de dappere soldaten die deelnamen aan de Operatie Market Garden, Dames en Heren, Beste Vrienden hartelijk welkom.

Allereerst wil ik u allen bedanken voor uw aanwezigheid hier vandaag bij de herinwijdings ceremonie van de grafsteen voor de Poolse soldaat, Lance Sergeant Edward Morchonowicz.

Tot voor kort had dit graf van een gesneuvelde soldaat een grafsteen met de tekst – “Een onbekende Poolse soldaat”.

Nu, dankzij de heer Mateusz Mroz en zijn passie voor onderzoek, is de identificatie van de laatste rustplaats van onze soldaat in Nederland mogelijk geworden.

Lance Sergeant Edward Morchonowicz was een soldaat van de Eerste Poolse Onafhankelijke ParachutistenBrigade, die hier op 23 september 1944 sneuvelde tijdens Operatie Market Garden.

Onder de bezielende leiding van generaal-majoor Sosabowski werden Lance Sergeant Morchonowicz en vele anderen omgevormd tot een taaie en bekwame parachutistenbrigade. Met maar één doel: de bevrijding van Polen. Maar velen eindigden hier, 1600 kilometer van Warschau vechtend op Nederlandse bodem – voor onze vrijheid en de uwe. 

79 jaar geleden legde Lance Sergeant Edward Morchonowicz de basis voor de vrijheid waar we vandaag van kunnen genieten. Samen met andere soldaten, uit andere landen, ging hij tot het uiterste om dit mogelijk te maken. Een ooggetuige zei – en ik citeer: “Ze vochten tot er niets meer was om mee te vechten – en toen vochten ze nog wat meer.” We mogen hun offer nooit vergeten!

Wij herinneren ons hoe Edward Morchonowicz gehoor gaf aan de roep van deze natie, met eer diende en zijn leven gaf in dienst van anderen.

Door deze grafsteen te onthullen en opnieuw in te wijden, zorgen we er niet alleen voor dat nog een Poolse soldaat wordt erkend en dat zijn offer niet wordt vergeten, maar brengen we ook symbolisch hulde aan alle onbekende soldaten die begraven liggen op andere begraafplaatsen in Europa.

De huidige tragische gebeurtenissen in Europa, waarbij opnieuw een land zijn buurland aanviel, zijn een herinnering voor ons allemaal dat we onze vrijheid nooit als vanzelfsprekend moeten beschouwen.

We moeten de vrede en vrijheid die we hebben koesteren, want alle graven op deze begraafplaats zijn het stille bewijs van de opoffering van duizenden soldaten die hun leven gaven voor onze vrijheid.

Soldaten die hun leven gaven in de strijd voor onze vrijheid.  En wij mogen niet vergeten dat er vandaag de dag in Europa nog steeds dappere soldaten vechten voor de vrijheid van hun land.

Hartelijk dank voor uw aandacht!