Toespraak van Poolse Ambassadeur Margareta Kassangana tijdens de 79e Herdenking van de bijdrage van de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan Operatie Market Garden

Driel, 16 september 2023

Geachte vertegenwoordigers van de provincie Gelderland,
Eerwaarde burgemeesters, ambassadeurs en leden van het diplomatieke corps,
Gerespecteerde generaals en vertegenwoordigers van de strijdkrachten,
Geachte vertegenwoordigers van de Stichting Driel-Polen,

Dames en heren, lieve vrienden!!!
Het is een grote eer en een zeer ontroerend moment voor mij om vandaag hier bij u te zijn op het Polenplein, de plaats waar de inwoners van Driel en  omgeving elk jaar samenkomen om hun eer te betonen aan de Poolse parachutisten onder leiding van Generaal Stanisław Sosabowski, die deelnamen aan Operatie Market-Garden.

Eens per jaar is dit ook een speciaal moment voor ons om stil te staan bij de betekenis van de gebeurtenissen die zich hier in september 1944  afspeelden.

Vandaag zijn er geen veteranen meer bij ons, geen getuigen van die tijd. De laatste van hen, Bolesław Ostrowski, woont in Canada. Hij, samen met zijn overleden kameraden, was getuige van een groot offer. Negenenzeventig jaar geleden, toen ze geland zijn op de onbekende velden rond Driel, hier op Nederlandse bodem. In de geest van solidariteit en een gevoel van kameraadschap met hun Britse collega’s, droegen ze de boodschap van strijd “Voor uw vrijheid en de onze!”.

Deze broederschap in de wapenen hield stand. Nakomelingen van de 1e Britse Luchtlandingsdivisie en de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade komen ook jaarlijks samen op het voormalige slagveld. Om eer te betuigen aan de soldaten die hebben gevochten in Oosterbeek, Arnhem, de heidevelden van Ede, en hier in Driel. De gedeelde ervaring van het lot verbindt ons en schept banden die vaak onzichtbaar  zijn voor externe waarnemers of buitenwereld. Dit is de plek waar het lot van soldaten van vele landen en hun bewoners met elkaar verweven is. Uit de helddaden van geallieerde soldaten en burgers ontstond een transnationale gemeenschap van herinnering die duurzamer is dan verdragen.

Vandaag vertellen wij het levensverhaal van de laatst levende veteraan van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade, de heer Bolesław Ostrowski, wiens levensverhaal  honorair consul Arno Baltussen al aan u heeft gepresenteerd.

Zijn levensverhaal is het verhaal van veel Polen die naast de geallieerden hebben gevochten, zonder kracht en moeite te sparen en vaak hun leven hebben opgeofferd in de strijd tegen de Duitse bezetters. Praktisch op alle fronten van de Tweede Wereldoorlog. Ze geloofden dat hun opoffering en toewijding niet tevergeefs zouden zijn maar zouden bijdragen aan de herwinning van de onafhankelijkheid van hun geliefde vaderland.

Helaas is dat niet gebeurd. Door beslissingen van grote mogendheden bleef Polen onder invloedssfeer van de Sovjet-Unie. Degenen die het overleefden, moesten lang wachten voordat Polen zijn soevereiniteit volledig herwon. Sommigen hebben die momenten niet meegemaakt.

Dames en heren, beste vrienden van Polen,
Bijna 80 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, die begon met de Duitse aanval op Polen op 1 september 1939, en 17 dagen later de bezetting van de oostelijke gebieden van de Republiek door het Rode Leger, stond Europa opnieuw voor een grote dreiging.

Terwijl de wereld zonder enige twijfel het naziregime en de gevolgen van haar daden veroordeelde, zijn Sovjetmisdaden nooit beoordeeld; ze bleven onbestraft en ongestraft, vaak zelfs verdreven uit het collectieve geheugen van de wereldwijde publieke opinie.

Misschien is dat ook de reden waarom het Russische imperialisme in februari 2023, in de overtuiging van straffeloosheid, een nieuwe barbaarse oorlog begon door buurland Oekraïne aan te vallen.

Gelukkig bleef de wereld niet onverschillig in het licht van deze agressie en toonde zij solidariteit met het Oekraïense volk dat ook vecht “Voor uw vrijheid en de onze!”.

Polen en Nederland behoren tot de landen die vanaf het allereerste begin alle mogelijke hulp aan Oekraïne hebben geboden: militair, financieel en humanitair. Meer dan een miljoen vluchtelingen hebben onderdak gevonden in Polen  en 90 duizend in Nederland. In beide landen is er sterke publieke steun voor hulp aan Oekraïne.

Dit is ook een van de lessen die we hebben geleerd uit Operatie Market-Garden. Men kan niet onverschillig blijven voor barbaars kwaad en voor staten die geen enkel principe van vreedzaam samenleven respecteren.

Het voorbeeld van Bolesław Ostrowski en zijn wapenbroeders dient nog steeds als inspiratie voor vastberadenheid in de strijd voor vrijheid en solidariteit met degenen die zich verzetten tegen imperialistische agressie. Deze boodschap is relevant voor vandaag en de toekomst. Hun inspanningen en opoffering waren niet tevergeefs.

Dank u voor uw aandacht.