Przemówienie Pani Ambasador Margarety Kassangany z okazji 79. rocznicy udziału żołnierzy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Operacji Market-Garden Driel, 16 września 2023 roku.

Szanowni Przedstawicie Prowincji Gelderland,
Szanowni Państwo Burmistrzowie,
Szanowni Państwo Ambasadorowie i przedstawiciele  Korpusu Dyplomatycznego,
Szanowni Panowie  Generałowie i przedstawiciele sił zbrojnych!
Szanowni Przedstawiciele Fundacji Driel-Polen (Stichting Driel-Polen)
Szanowni Państwo, Drodzy Przyjaciele!!!

Jest to dla mnie wieli zaszczyt i moment wzruszenia, że mogę  być tu dzisiaj razem z Państwem na Polenplein, w miejscu, gdzie mieszkańcy Driel oraz okolicznych miejscowości spotykają się co roku, aby oddać cześć polskim spadochroniarzom,  pod dowództwem generała Stanisława Sosabowskiego, którzy uczestniczyli w Operacji Market Garden.

Raz w roku jest to także szczególny moment, aby zastanowić się, jakie znaczenie, dla nas żyjących, mają wydarzenia, które rozegrały się tutaj we wrześniu 1944 roku.

Dziś nie ma już tu z nami weteranów, świadków tamtych chwil. Ostatni z nich – Bolesław Ostrowski – mieszka w Kanadzie. On, a także jego zmarli koledzy dali  wielkie świadectwo poświęcenia. 79 lat temu, skacząc na nieznane pola wokół Driel, tu na holenderskiej ziemi, w duchu solidarności i w poczuciu żołnierskiej wspólnoty ze swoimi brytyjskimi kolegami, nieśli przesłanie walki „za naszą i waszą wolność”.

To braterstwo broni przetrwało. Spadkobiercy 1. Brytyjskiej Dywizji Powietrznodesantowej oraz 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej również spotykają się co roku na dawnym polu bitwy, oddając cześć żołnierzom walczącym w Oosterbeek, Arnhem, na wrzosowiskach Ede i tu w Driel. Doświadczenie wspólnego losu łączy, także na przyszłość, tworząc więzy, które są często nieuchwytne dla  zewnętrznego obserwatora. Właśnie tutaj splotły się losy żołnierzy wielu narodów oraz cywilnych mieszkańców. Z bohaterskiej postawy żołnierzy alianckich i mieszkańców zrodziła się ponadnarodowa wspólnota pamięci, która jest trwalsza niż traktaty.

Dziś w szczególności przypominamy Państwu sylwetkę ostatniego żyjącego weterana 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej, którego historię życia Pan Konsul Honorowy Arno Baltussen już przedstawił, Pana Bolesława Ostrowskiego.

Historia jego życia, to historia wielu Polaków, którzy walczyli przy boku aliantów, nie szczędząc sił i wysiłku, a często poświęcając swoje życie w walkach z okupantem, praktycznie na wszystkich frontach II wojny światowej. Wierzyli oni, że ich poświęcenie i ofiara nie pójdzie na marne, lecz przysłuży się do odzyskania niepodległości przez ich ukochaną ojczyznę.

Niestety tak się nie stało. W wyniku decyzji wielkich mocarstw Polska pozostała w sowieckiej strefie wpływu. Ci, którzy przeżyli, musieli jeszcze długo czekać, aż Polska w pełni odzyska swoją suwerenność. Niektórzy nie doczekali tych chwil.

Szanowni Państwo, Drodzy Przyjaciel Polski,
Blisko 80 lat po zakończeniu II wojny światowej, która rozpoczęła się atakiem faszystowskich Niemiec na Polskę, dnia 1 września 1939 roku, a 17 dni później zajęciem wschodnich terenów Rzeczpospolitej przez Armię Czerwoną, Europa ponownie stanęła wobec wielkiego zagrożenia.

O ile, świat jasno i zdecydowanie potępił nazistowski reżim i skutki jego działania, to zbrodnie sowieckie nigdy nie stały się przedmiotem osądu, pozostały bez odpowiedzialności i bez kary, a często nawet zostały wypchnięte z kolektywnej pamięci światowej opinii publicznej.

Być może to także dlatego w lutym 2023 rosyjski imperializm, w poczuciu bezkarności, rozpoczął kolejną, barbarzyńską wojnę, atakując sąsiednią Ukrainę.

Na szczęście świat nie pozostał bierny wobec tej agresji, okazując swoją solidarność z narodem ukraińskim, walczącym również „za wolność naszą i waszą”.

Polska i Holandia należą do tych państw, które od samego początku udzielają wszelkiej pomocy Ukrainie: militarnej, finansowej i humanitarnej. Ponad milion uchodźców znalazło swoje schronienie w Polsce, a 90 tysięcy w Niderlandach. W obydwu państwach poparcie społeczne dla pomocy Ukrainie jest bardzo wysokie.

To także jedna z lekcji, jaką wyciągnęliśmy z Operacji Market Garden. Nie można pozostać obojętnym wobec barbarzyńskiego zła i państwa, które nie liczy się z żadnymi zasadami pokojowego współżycia.

Przykład Bolesława Ostrowskiego i jego towarzyszy broni stanowi nadal inspirację do determinacji w walce o wolność i solidarności z tymi, którzy opierają się imperialnej agresji. To przesłanie na dziś i na przyszłość. Ich zmagania i ofiara nie pozostały bezowocne.

Dziękuję Państwu za uwagę.