Premier Królestwa Niderlandów: J.E. dr J. P. Balkenende
Przemówienie premiera Holandii Jana Petera Balkenende z okazji obchodów
65. rocznicy Operacji Market Garden w Driel w dniu 19 września 2009 r.
Premierze Tusk, Panie Sosabowski, Weterani, Pani Burmistrz, Panie Baltussen oraz Szanowni Państwo!
Sześćdziesiąt pięć lat temu pojawili się nagle na niebie, właśnie tu, w Driel żołnierze generała Sosabowskiego, żołnierze 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej.
Z dala od rodzinnego domu szybowali w powietrzu. Niosąc wolność, byli pod ostrzałem nieprzyjaciela. Towarzyszyło im napięcie związane z walką, którą mieli stoczyć na ziemi. Walczyli z pełnym oddaniem. Nieugięcie. Odważnie. Zdecydowanie.
Wiernie wzięli udział w Operacji Market Garden. Dzisiaj na Placu Polski wracamy
pamięcią do tamtych walk. Z wdzięcznością wspominamy polskich spadochroniarzy wraz z ich dowódcą, którzy odważnie stawiali czoła niebezpieczeństwu. Pełni szacunku czcimy pamięć żołnierzy polskich i alianckich, którzy bitwę o Arnhem przypłacili życiem.
Sześćdziesiąt pięć lat temu tu, na tym niebie nad Driel, pojawiły się setki bohaterów. Bohaterów, którzy długo musieli czekać na uznanie swoich zasług. Na szczęście w roku 2006 sprawiedliwości stało się zadość. Order Wojskowy Wilhelma stanowił zasłużone uznanie dla polskiej brygady, za szczególne męstwo na polu boju. Medal Brązowego Lwa, przyznany pośmiertne generałowi Sosabowskiemu, był osobistym uhonorowaniem jego ogromnych zasług.
Holandia zawdzięcza Polakom bardzo wiele. Polacy okazali nam solidarność w najtrudniejszym okresie w historii naszego kraju. Nigdy nie wolno nam zapomnieć, że to oni podarowali nam to, co najcenniejsze: wolność.
Pierwszego września byłem w Gdańsku na Westerplatte. Wspólnie obchodziliśmy tam 70. rocznicę wybuchu drugiej wojny światowej. Polski naród doświadczył ogromnych cierpień w okresie, który potem nastąpił. W czasie wojny, ale też przez wiele lat po jej zakończeniu. Tym bardziej bolesny jest fakt, że bohaterscy polscy żołnierze po powrocie do domu, nie mogli we własnym kraju zaznać smaku wolności. Okres ucisku, strachu i przemocy zakończył się w Polsce w 1989 roku. Również o tym nigdy nie wolno nam zapomnieć.
Holenderska i polska walka o wolność są bowiem rozdziałami z tej samej książki.
Książki o wojnie i pokoju na tak zróżnicowanym kontynencie. Książki o Europie.
Przez dziesiątki lat Europa była podzielona, w dosłownym tego słowa znaczeniu. Dzięki przystąpieniu Polski oraz innych krajów z Europy Środkowej i Wschodniej do UE, Europa postawiła wielki krok ku jedności. I dobrze, że tak się stało. A to dlatego, że tak wiele nas łączy. Wartości takie jak: demokracja, wolność i prawa człowieka. A także tolerancja, sprawiedliwość i solidarność.
Są to wartości, o które generał Sosabowski i jego żołnierze walczyli 65 lat temu. Tu, w Driel, wracamy pamięcią do ich bohaterskich czynów.
Ciesząc się wolnością. I za to jesteśmy im dozgonnie wdzięczni.