Toespraak van de Burgemeester van de gemeente Overbetuwe, de heer A.S.F. van Asseldonk
tijdens de 70e Herdenking van de bijdrage van de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan Market Garden
Driel, 20 september 2014

Majesteit, President Komorowski, Your Excellencies, Veterans, dames en heren, ladies and gentlemen,
A warm welcome to you all. We are proud and honored to have you here. Please allow me to continue in Dutch.
Een oorlog kent veel verliezers, misschien zelfs alleen maar verliezers. Maar de wil om te leven in vrijheid geeft mensen en volkeren een ongekende kracht.
Sinds ik anderhalf jaar geleden burgemeester werd in Overbetuwe ben ik steeds meer te weten gekomen over wat de Tweede Wereldoorlog hier teweeg gebracht heeft.
Vooral bij ontmoetingen met ooggetuigen die veelvuldig plaatsgevonden hebben. Waarbij ik verhalen te horen kreeg die soms de eigen kinderen en kleinkinderen nog nooit gehoord hadden. Ook wel beschreven in al die tijd bewaarde brieven. Van mannen die hun inmiddels geëvacueerde dierbaren schreven vanuit het  onder water gezette Betuwse land. Indrukwekkende brieven over angst, eenzaamheid en zorgen,  over kapotgeschoten huizen, verdronken vee en de oogst die verloren ging.
Over alles wat men wilde beschermen maar uiteindelijk vaak toch kwijt raakte.
In de hoop het er levend af te brengen en verlangend deze dierbaren spoedig terug te mogen zien………..
Zo werd mij duidelijk dat inwoners van Overbetuwe nog maandenlang oorlogsgeweld mee gemaakt hebben na het einde van Operatie Market Garden. Mensen hebben in die periode veel verloren. Mensen verloren hun werk, hun perspectief. Mensen verloren hun huisraad, hun huis, hun boerderij, hun land. Mensen verloren ook familie of vrienden, en in het ergste geval verloren mensen het leven.
Maar het vertrouwen bleef, en hoop op herstel : Geloof in een nieuwe tijd waarin vrijheid en onafhankelijkheid weer gegarandeerd zouden zijn.
Duidelijk werd dat daarvoor hulp van buiten nodig zou zijn.
En onze bondgenoten lieten ons niet in de steek.
Jonge mannen van over de hele wereld, uit bezet gebied, maar ook uit landen die zelf geen oorlogsgeweld kenden, gaven hun bestaan op om voor onze vrijheid te strijden . Om zich in te zetten voor een bezet en onderdrukt volk, op onbekend terrein in een onzekere en altijd risicovolle omgeving.
Operatie Market Garden bracht mensen van over de hele wereld op de been die samen het nazi regiem een halt toe zouden roepen en Europa zijn vrijheid terug zouden geven. Binnen al die militaire bewegingen was die van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade een heel bijzondere.
Poolse mannen kwamen in Engeland bij elkaar om een opleiding te volgen waarna ze zich in zouden gaan zetten voor de bevrijding van hun vaderland. Maar het liep anders.
De Poolse brigade werd bevolen in Nederland, hier bij Driel te springen en daar hun bijdrage te gaan leveren. Een inzet in onbekend gebied onder moeilijke omstandigheden.
Daarbij zijn zware verliezen geleden in september 1944, maar ook daarna toen erkenning uitbleef.
Het heeft jaren geduurd voor bekend werd welk een heldhaftig optreden dit geweest is. Maar dat lag niet aan de Drielse bevolking. Die heeft de Poolse brigade direct als bevrijders en als helden in het hart gesloten.
En mede dank zij de enorme inzet van Cora Baltussen hebben de Poolse brigade en haar bevelvoerder generaal majoor Stanislaw Sosabowski, uiteindelijk de erkenning gekregen waar zij recht op hadden.  Driel heeft daar als waarnemer van het eerste uur nooit aan getwijfeld.
Daarom ben ik er trots op dat de Drielse bevolking haar bevrijders al die tijd zo trouw is gebleven en dat ook na 70 jaar nog steeds is.
De belangstelling voor deze jaarlijkse herdenking neemt alleen maar toe. Ook de aanwezigheid van veel jongeren bij de herdenkingen geeft aan hoe dit na al die jaren nog breed leeft.

Driel is en blijft Polen dankbaar voor haar vrijheid, ook vandaag voelen we dat nog steeds zo.
Dzienkuje bardzo
Zeer bedankt